Adet döngüsü, üreme döneminde olan kadınların ortalama olarak 28 günde tekrarlayan sürecidir. Bu döngü son adet tarihinin ilk günüyle, sonraki adet döneminin ilk günü arasında geçen süreyi anlatır. Bu süreç 28 gün olarak kabul edilse de 21 ve 35 gün arasındaki günlerde, normal olarak kabul edilir. Adet döneminde ortalama olarak 20 ile 80 mililitre kan kaybedilir. Bu süreç ergenlik döneminde başlayarak, yumurtaların tükendiği menopoz dönemine kadar devam eder. Bu dönemler arasında sadece hamilelik ve emzirme dönemlerinde duraklamalar yaşanır.
Adet döngüsünün başlangıcı ne zamandır?
İlk âdet kanaması çocukluk döneminden ergenliğe geçilen yaş olan 12,5 yaşında görülür. Görülen âdet kanaması daha yumurtlama süreci başlamadığından, düzenli ve gerçek bir âdet kanaması değildir. Kız çocuklarında genital organların olgunlaştığı, hormon mekanizmasının düzene girdiği dönemde meydana gelen âdet kanamaları, gerçek adet döngüsünün başladığı dönemdir. Bu dönemde âdet kanamaları da düzene girmiş olur.
Det kanamasının işlevi nedir?
Adet döngüsü sırasında yumurtalıklarda, rahim içi tabakasında ve beyinde değişik olaylar meydana gelir. Beyinden gelen hormonların yumurtalıkları uyarmasıyla, yumurtalık döllenme için hazır olan yumurtayı serbest bırakır. Bu esnada rahim iç tabakası da olası bir hamilelik için kendini hazırlamaya başlar. Bu dönem döllenme gerçekleşmezse, yumurtalıktan ayrılan yumurta ölür ve rahim iç tabakası da hamilelik olmadığından, âdet kanaması başlatarak, yeni bir adet döngüsünün hazırlığına girişir. Det kanamasının olma sebebi, adet döngüsünde oluşabilecek olası bir hamilelik için uygun koşulların hazırlanmasını sağlamaktır. Yani rahim içi tabakanın yenilenme dönemidir.
Adet döngüsünde yaşananlar nelerdir?
Adet döngüsü sırasında beyinde gerçekleşen olaylar nedir?
Det kanamasının olduğu ilk gün, adet döngüsünün başlangıcı kabul edilir. Burada beyindeki hipotalamustan salgılanan GnRH adındaki hormon, hipofiz salgı bezinden FSH yani folikül uyarıcı hormon salgısını başlatır. FSH etkisiyle yumurtalıklardan yeni bir yumurta folikül adı verilen kesecik içerisinde olgunlaşma dönemine girer. Süreç tamamlandığında, folikül içerisinde üretilmiş olan östrojen hormonu sayesinde rahim iç tabakası olgunlaşmaya başlar. Bu arada hipofiz bezi LH adındaki hormonu salgılamaya başlar. Bu hormon yumurta hücresinin içinde olduğu folikülü çatlatarak, yumurta hücresinin serbest kalmasını sağlar. Bu olaya ovulasyon yani yumurtlama adı verilir. Yumurtlama sonrasında hamilelik oluşursa, beyin hormon salgılamayı, hormonlarda işlevlerini durdurur. Hamilelik gerçekleşmezse, âdet kanaması sonrasında, beyin hormonları yeniden salgılar ve adet döngüsü yeni baştan başlar. Anlaşıldığı gibi âdet kanamasını ve yumurtlamayı düzenleyen beyindir. Kadınların ruhsal olarak sıkıntıda olması, bu düzenin sarsılmasına, zamanlamanın bozulmasına neden olabilir.
Adet döngüsü sırasında yumurtalıklarda gerçekleşen olaylar nedir?
Meydana gelen her adet döngüsü sırasında, yumurtalıklardan birinde olan yumurta hücrelerinden biri FSH hormonunun etkisiyle olgunlaşmaya başlar. Bu süreç içinde yumurta hücresi, içi berrak bir sıvıyla dolu olan folikül kesesinin içinde bulunur. İlk başta birkaç milimetre olan kesecik, adet döngüsünün ortasında 16-20 mm çapına gelir. Salgılanan östrojen folikülün olgunlaşmasıyla kana karışır. Kanda bulunan östrojen artınca beyin LH hormonunu üretmeye başlar. 12 saatlik bir sürede LH hormonu en üst seviyeye ulaşır. Bu anda folikül çatlar ve yumurta serbest kalır. Yumurtalama adı verilen bu durum 28 gün süren adet döngüsünün 14. Gününe denk gelir. Serbest kalan yumurta, fallop tüpleri tarafından tutularak, tüpün içine alınır. Tüpün içinde olan yumurta rahim içine doğru ilerler. Folikülün çatlamasıyla, burada sarı cisim adında bir yapı meydana gelir. Yapı progesteron hormonu üretimine başlar. Eğer hamilelik oluşursa, sarı cisim bebeğin hormon ihtiyacını karşılamak için hamileliğin 10. Haftasına kadar progesteron hormonu üretmeye devam eder. Bu haftadan sonra bebek bu hormonu kendi üretmeye başlar. Hamilelik olmadığında, sarı cisim 14 günde gerileme gösterir. Kandaki progesteron seviyesi düşmeye başlar. Rahim iç tabakası da desteği kaybettiğinden, yıkılmaya başlar. Bu kendini âdet kanaması ile gösterir. Yeni bir adet döngüsü başlamış olur. Yumurtalıkta adet döngüsünün ilk bölümünde yani foliküler devrede östrojen hormonu sayesinde oluşan folikül olgunlaşması, ikinci bölümde yani luteal devrede sarı cisim tarafından üretilen progesteron hormonu ile devam etmektedir.
Adet döngüsü sırasında rahim iç tabakasında gerçekleşen olaylar nedir?
Adet döngüsünün ilk gününden itibaren rahim iç tabakası östrojen hormonunun etkisiyle kalınlaşmaya başlar. Yumurtlama olduktan sonra salgılanan progesteron hormonu bu kalınlaştırma etkisini frenler ve rahim iç tabakasını bazı maddeler salgılamaya iterek, içerisini yumurtanın yerleşmesi için uygun hale getirmeye çalışır. Rahim içinin kalınlaştığı döneme proliferatif evre, progesteron sayesinde hormonların üretildiği ikinci dönem ise sekresyonu evresi olarak anılır.