Adet geciktirici haplar nasıl etki eder ve hangileri var?

Adet geciktirici haplar, genellikle kombine hormonal kontraseptifler (doğum kontrol hapları) veya sadece progestin içeren ilaçlar olarak bilinir. Bu haplar, adet döngüsünü düzenleyen hormonları manipüle ederek çalışır. İşte nasıl etki ettiklerine dair detaylar:

• Hormon Düzeylerini Sabit Tutma: Normal bir adet döngüsünde, östrojen ve progesteron hormonlarındaki düşüş, rahim iç tabakasının (endometrium) dökülmesine ve adet kanamasının başlamasına neden olur. Adet geciktirici haplar, bu hormon seviyelerini yapay olarak yüksek tutarak dökülmeyi engeller. Bu sayede, adet kanaması gecikir veya önlenir.
• Yumurtlama Sürecini Baskılama: Bu haplar, hipofiz bezinden salgılanan ve yumurtlamayı tetikleyen hormonları (LH ve FSH) baskılayarak yumurtlamayı engeller. Yumurtlama olmadığında, doğal adet döngüsü kesintiye uğrar ve kanama gecikebilir.
• Rahim İç Tabakasının Stabilizasyonu: Hormonlar, endometriumun kalınlaşmasını ve dökülmesini kontrol eder. Haplar, bu tabakayı stabil hale getirerek, planlanmamış kanamaları önler ve adetin ertelenmesine izin verir.

Genellikle, bu haplar bir doktor reçetesiyle kullanılır ve tatil, özel etkinlikler veya tıbbi nedenlerle adeti geciktirmek amacıyla tercih edilir. Etkileri geçicidir ve haplar bırakıldığında adet döngüsü normale döner.

Adet geciktirici haplar, genellikle doğum kontrol amaçlı kullanılan ilaçlarla aynıdır, ancak kullanım şekli farklılık gösterebilir. İşte bazı yaygın örnekler:

• Kombine Hormonal Kontraseptifler: Bu haplar hem östrojen hem de progestin içerir. Örnekler arasında etinil estradiol ve levonorgestrel gibi bileşenlerle formüle edilmiş ilaçlar bulunur. Marka isimleri ülkelere göre değişiklik gösterebilir; örneğin, bazı bölgelerde "Yasmin", "Microgynon" veya "Marvelon" gibi isimlerle bilinir. Adet geciktirmek için, genellikle aktif hapların alımı uzatılır (örneğin, 21 günlük paket yerine 24-28 gün kullanım).
• Sadece Progestin İçeren Haplar: Bunlar, mini-haplar olarak da adlandırılır ve yalnızca progestin hormonu içerir. Örnekler arasında "Cerazette" veya "Norethisterone" gibi ilaçlar yer alır. Adet geciktirme için, doktor tarafından belirlenen dozda düzenli alınırlar ve kanamayı önleyebilirler.
• Reçeteli Adet Geciktirici İlaçlar: Bazı ülkelerde, özellikle adet geciktirme amacıyla geliştirilmiş ilaçlar mevcuttur. Örneğin, "Norethisterone" tabletleri, adet başlangıcını birkaç gün ertelemek için kullanılabilir. Bu ilaçlar, genellikle adetten 3-4 gün önce başlanır ve istenen süre boyunca devam edilir.

Unutmayın, bu hapların kullanımı öncesinde mutlaka bir doktora danışılmalıdır, çünkü yan etkiler (baş ağrısı, bulantı, ruh hali değişiklikleri) olabilir ve bazı sağlık koşullarında (örneğin, kan pıhtılaşma riski) kullanılmamalıdırlar. Ayrıca, uzun vadeli kullanımlar doğurganlığı etkileyebilir, bu nedenle geçici çözümler olarak değerlendirilmelidirler.