Polikistik Over

Polikistik over, üreme çağına gelen kadınlarda en fazla görülen endokrin bozukluktur. Kadınların adet düzenini, hormonlarını, çocuk sahibi olmasını, damarlarını, kalbini, görünüşünü etkileyebilen bir sorundur. Bu rahatsızlığı olan kadınların adetleri düzensiz ya da hiç olmayabilir. Ultrason tetkikinde görünen polikistik over, büyüklükleri 8-10 mm kadar olan yumurtalık çevresindeki küçük kistlerden oluşur. Bunlar kadınların %15-20'sinde görülür. Ultrasonografik polikistik over görüntüsü yumurtlamanın olmaması ile kronik hiperandrojenizm bulgularının en az iki tanesinin bulunmasıyla tanımlanır. Her polikistik over sendromlu kadında bu görünüm bulunmamaktadır. Bu rahatsızlığın genetik olarak oluştuğuna dair bir bilgi bulunmamaktadır. Rahatsızlık adet dönemlerini kontrol eden hormonlardaki dengesizliklerle tetiklenir. Kadınlarda yumurtalıklarda üretilen testosteron östrojene dönüştürülür. Polikistik over hastası kadınlarda testosteron daha fazla üretilir ve semptomlar ortaya çıkar. Bunda insülin hormonunun da etkili olduğu düşünülmektedir. Çünkü bu kadınlarda aynı zamanda insülin rezidansı olarak tanımlanan durum görülmektedir. İnsülinin yüksek olması yumurtalıkları etkileyerek, kadında hormonal dengesizliğe neden olur. İnsülinin fazla olması androjen üretiminin artmasına neden olur. Buda kadında akne, kilo alımı, kıllanma ve yumurtlama sorunlarına sebep olur. Polikistik over hastası olan kadınların kilo alması, kilo vermekte zorlanması insülin metabolizmasındaki bozukluktan kaynaklanır.

Kadınlar bu rahatsızlıktan farklı şekillerde etkilenir. Bazılarında herhangi bir belirti görülmezken, bazılarında bunlara ilave bulgular oluşabilir. Hastalarda yumurtanın tam olarak olgunlaşması için gereken hormonlar üretilmemektedir. Olgunlaşmayan yumurtalar salınmadığından yumurtlama olmaz ve progesteron üretilmez. Bu durumda adetler düzensizleşir ya da hiç olmaz. Polikistik over de kistler zararlı olmadığından, cerrahi müdahaleye gerek kalmaz. Bunlar yumurtalık kanserine sebep olmaz. Fakat hormonal düzensizlikler hastalarda ileri yaşlarda kalp hastalıklarına, rahim kanseri ve diyabet oluşumunu arttırmaktadır. Bu kadınlarda iyi kolesterol düşük, kötü kolesterol yüksek, kan basını yüksek olabilir. Ayrıca hastalarda kalp krizi riski yüksektir. Hastalarda progesteron üretimi olmadığından, rahim içi kalınlaşır, kanama olur ve ilerleyen aşamalarda hiperplazi ve kanser gelişme riski meydana gelir.

Bu rahatsızlığı teşhis etmek için herhangi bir test bulunmamaktadır. Hastanın şikâyetleri, fiziksel muayenesi, kan testleri ve ultrason tetkikleriyle rahatsızlığın tanısı konur. Bu hastaların tansiyon ve kan şekeri seviyeleri kontrol altına alınmalıdır.

Rahatsızlığın tedavisi için kesin bir yöntem bulunmamaktadır. Tedavi daha çok semptomlara göre uygulanır. Hastaların çoğunda medikal tedaviye başvurmadan, beslenmenin düzenlenmesi, egzersiz ve sağlıklı yaşam tarzıyla iyileşme sağlanabilir. Bu önlemler kadınlarda fazla kilo olması, ailesinde kalp hastalığı ve diyabet olanlarda mutlaka uygulanmalıdır. Egzersiz ve sağlıklı beslenme polikistik over rahatsızlığının tedavi edilmesinde önemlidir. Ayrıca insülin kullanımının düzenlenmesi de hastalar için faydalıdır. Kadınların kilo vermesi kalp hastalığı ve diyabet riskini azaltır, adetleri düzene koyar. Bu medikal tedavi gerekmeden fertiliteyi arttıran unsurdur. Hormonal dengesizlik sorunu olan kadınlarda kilo verilmesini sağlamak için, kişiye uygun beslenme tarzı oluşturulmalıdır. Bu arada kadınların sigarayı bırakmaları da önemlidir. Ayrıca cilt sorunları, kıllanma gibi etkilerin giderilmesi için hastalarda kombine düşük dozlu antiandrojen içeriği olan oral kontraseptifler kullanılabilir. Dirençli durumlarda yüksek dozlu olanlar kullanılabilir. Bunların fertilite üzerinde bir etkisi bulunmamaktadır.